DÖRTLÜ TEST

Gebelik öncesi yapılan ve bebeğinizin anomali riski açısından önemli ipuçları veren bir testtir. Anne adayından kan alınarak laboratuarda 4 farklı hormonun kan düzeyleri saptanarak bu kan değerlerinin daha önceden elde bulunan değerler ile karşılaştırılması ve anne adayının yaşı, sigara kullanımı, kilosu, boyu, çoğul gebelik olup olmadığı, ailesinde down sendromlu veya buna benzer hastalığı olan çocuk olup olmaması durumuna göre bir bilgisayar programında istatistiki bir sonuç veren bir testtir. 1 kaç yıl öncesine kadar 3 lü test olarak bilinen bu test artık inhibin-A’ nın öneminin anlaşılması ile bu hormonunda düzeyinin bu teste eklenerek çalışılması ile günümüzde halen güncelliği ve önemi devam eden 4 lü test olarak yapılmaya devam edilmektedir.

NE ZAMAN YAPTIRMALISINIZ ;

İdeal haftası 16. Ve 18. Haftalar arasıdır. Günü geçiren anne adayları 20. Haftaya kadar yaptırması gerekmektedir. Bu haftaların seçilmesindeki amaç diğer dönemlerde bu hormonların iniş çıkış göstermeleri ve hatalı sonuçlara neden olabilmeleridir.

Amaç toplum oranlarına göre bir risk belirlemektedir. Başka bir deyişle elimizde özürlü çocuklar ile sağlıklı doğan bebeklerin kan değerleri mevcuttur ve saptanan değerin hangi duruma daha yakın olduğu tahmin edilmektedir.

HANGİ HORMONLAR DÖRTLÜ TESTTE KULLANILMAKTADIR;

Alfa-feto protein (AFP): 
Bebeğin karaciğerinden salgılanıp anne kan dolaşımına verilen bir proteindir. Her ne kadar gebelik boyunca düzeyi yavaş bir artışla yükselse bile AFP nin beklenenden düşük veya yüksek olması anomali riskini artırmaktadır.

Beta-hCG (Human chorionic gonadotropin): 
Gebeliğe özgü olan bu hormon hamileliğin ilk haftalarından itibaren hızla yükselir ve 4.aydan itibaren düşmeye başlar. Yine değerlendirmelerde B-hCG yüksekliği ve düşüklüğü bebeğin sağlığı konusunda ipuçları vermektedir.

Estriol (E3): 
Bebeğin eşi dediğimiz plasenta tarafından salgılanan bir hormondur ve yine gebeliğe özgü bir marker dır.

İnhibin-A: 
Son yıllarda öneminin anlaşılması ile süregelen 3’lü testin bir üst aşaması olan 4’lü testte kullanılmaya başlanmıştır. İnhibin kadınlarda overde erkeklerde ise testislerde üretilen bir hormondur. FSH dediğimiz yumurtlamayı ve sperm üretimini kontrol eden inhibinin, inhibin-A ve inhibin-B olmak üzere 2 alt tipi mevcuttur. Erkeklerde sadece inhibin-B üretilir. Kadınlara hem inhibin-A hem de inhibin-B üretimi mevcuttur ve  ek olarak gebelik boyunca plasentada inhibin-A üretilir ve anne kan dolaşımına verilir. Gebeliğin ilk 3 ayında inhibin-A düzeyi giderek artış gösterir ve daha sonra yaklaşık 6.aya kadar sabit kalır. Son 3 aya girildiğinde yeniden üretimi artar ve doğum zamanı en üst seviyesine çıkmış olur.

Son yıllarda yapılan çalışmalar Down sendromunda inhibin-A düzeyleri normal gebeliklere göre daha yüksek tesbit edilmiştir. Bu yükseklik nedeni ile inhibin-A düzeylerinin Down sendromu için tarama testi olarak kullanılabileceği saptanmıştır. Tek başına tanımlayabilme yeteneğinin %40 lar düzeyinde olması nedeni ile en iyi sonucun 3lü test dediğimiz yıllardır yapılan ve yukarıdada bahsettiğimiz AFP, B-hCG ve Estriol hormonları ile birleştirilerek 4’lü test olarak yapılarak en doğru sonuçlar ve en yüksek duyarlılığa ulaşılmıştır.

DÖRTLÜ TEST KESİN SONUÇ VERİRMİ, NE KADAR GÜVENEBİLİRİM?

Üçlü teste göre daha doğru sonuçlar verdiği düşünülmektedir. Son metaanalizlere göre anomalili bir gebeliği saptayabilme ve hem aileyi hemde doktoru uyarıp yüksek riskli gruptadır diyerek raporlama başarısı %81-85 arasında kabul edilmektedir. Bu oran üçlü testte %75 olarak kabul edilmektedir.

Prenatal risk belirleme testlerinin hepsi bir skor veya risk belirleme şeklinde rapor edilmekte olup kesin sonuç ifade etmemektedir. Genel toplum riskine karşı gebeliğinizin ne kadar risk taşıdığı konusunda ipucu vermektedir. Normal çıkması demek bebeğinizin %100 sağlıklı olduğunu göstermemektedir.

Çünkü genel kanı şudur; “3lü testim, 2li testim, 4lü testim normal o zaman bebeğim sağlıklı.’’ Bu açıklama çok doğru bir açıklama değildir. Bu testler ultrasonografi ile yapılan organ taraması ile birlikte riskinizi minimalize etmektedir. Yani sonuçlarınız sağlıklı ise anomalili yani saka tbir bebek doğurma şansınız son derece azalmaktadır. Ancak kesin sonuç niteliğinde değil riskinizin düşük olduğunu belirtme yönündedir. Bu bakımdan ultrasonografide yaptığımız organ taramasının 21-24. Haftalar arasında mutlaka tecrübeli ellerde yapılması gerekliliğini bir kez daha vurgulamak istiyorum.

ÜÇLÜ TESTTEN NE FARKI VARDIR;

Üçlü testte AFP, B-hCG ve Estriol çalışılmaktadır. Dörtlü test bu testlere ilave olarak İnhibin-A hormonunun çalışılması ile saptanmaktadır. Aynı amaca hizmet etmektedir. Yani bebeğinizin sağlığı hakkında ipuçları vermektedir ve sizin tercihiniz mümkün ise dörtlü testten yana olmalıdır çünkü güvenilirlik açısından daha doğru sonuçlar vermektedir.