Menopoz bir hastalık olmamasına, doğal bir süreç olmasına rağmen bazı şikayetlere yol açıp yaşam konforunu bozabilmektedir. Menopoz ve menopoz öncesi dönemde bu şikayetler sizi rahatsız edebilir. Bu yakınmaların başlıcalarını özetleyecek olursak. Ateş basması, terleme, çarpıntı, duygusal değişimler, vaginal kuruluk, ciltte kırışıklıklarda artma gibi sıralayabiliriz.

Menopoz ile birlikte artan şikayetleriniz için doktorunuzun reçeteleyeceği sentetik olarak üretilen ve hormon takviyesi dediğimiz östrojen ve progesteron içeren ilaçlar alabileceğiniz gibi uzun yıllardır bu etkileri bilinen ve tamamen bitkilerden oluşan bazı doğal ürünlerde bu şikayetlerinize etkili bir çözüm olmaktadır. Özellikle hormon tedavisi almak istemeyen, bu dönemi doğal veya ilaçsız atlatmak isteyen kadınların seçtiği bu bitkisel ürünler ile yaşam kalitesi artmakta, menopoz semptomları düzelmektedir. Ayrıca bu etkiyi sağlarken sentetik hormon ilaçlarının yan etkileri ile minimal düzeyde karşılaşmış olunmaktadır.

Uzun yıllar yapılan çalışmalar ve elde edilen bilgiler göstermiştir ki kullanılan sentetik hormon ilaçlarının bir takım yan etkileri bulunmaktadır. Bu kanıtlar ışığında 90 lı yıllara kadar ve hatta 2000 li yıllarda bile ömür boyu kullanın hiç bir zararı yok denilen HRT olarak adlandırdığımız hormon replasman tedavilerinin o kadar da masum olmadığını 1996 yılında verileri toplanmaya başlayan 2003 yılında ilk sonuçları yayınlanan ve yayınlandığı yıllarda büyük ses getiren WHI (WOMEN HEALTH INITIATIVE) çalışması ile hormon tedavilerinde dönüm noktası niteliğinde olan sonuçlara ulaşılmıştır. Artık günümüzde hormon tedavisinin bir takım yan etkilerinden dolayı 4 yıldan fazla kullanılmamasını veya çok gerekli ise yakın kontrol altında kullanılmasını önermekteyiz.

Tabii ki bu sonuçlar siz hastalarımızıda tedirgin etmiş ulusal basında ve tv programlarında bolca yer bulmuştur. Sizlerden gelen tedirgin soruları cevaplamıştık. Hormon kullandım risk altındamıyım? Benzeri sorular uzun süre menopozda hormon tedavisi alan hastalarımızı meşgul etmişti. Her zaman belirttiğim gibi hormon tedavisi kullanımı kısa dönem için yani 4 yıl süre ile kullanımı için artmış bir risk bulunmamaktadır.

7 yıl ve üzeri kullanımlarda ise hafif artmış risk bulunmaktadır. İşte bu noktada alternatif tedaviler geliştirilmiş, varolan ilaç dışı bitkisel ürünlere ilgi artmıştır. WHI çalışması sonrası estrojenik etki gösteren doğal bitkisel ürünlerin popülaritesi daha da artmış menopoz sıkıntıları yaşayan ancak hormon ilacı almak istemeyen hastalarımız için etkili bir çözüm yolu olmuştur.

Östrojenik etki gösteren doğal bitkilere Fitoöstrojenler adı verilmektedir. Östrojenik etki gösteren bu bitkileri sıralayacak olursak;

• İsoflavonlar: “soya fasulyesi” olarak bilinen bu bitki östrojenik benzeri etki göstererek düzenli kullanım ile menopoz sıkıntılarını hafiflettiği veya ortadan kaldırdığı kanıtlanmıştır. Ayrıca bu etkisine ek olarak kemik niteliğinde iyileşme kırık oluşumunda azalma ile kalp hastalıkları üzerine bir takım koruyucu etkisinin olduğu, kan yağlarını düşürdüğü yönünde etkileri bildirilmektedir. Bu bitki oldukça çok tüketen japon ve asyalı kadınlarda menopoz sıkıntıları daha az görülmesi üzerine bu etkisi saptanmıştır. Vücutta birikimi yoktur ve bırakıldığı anda hızlıca kandan temizlenmektedir. Uzun yıllardır menopoz sıkıntılarında kullanılmaktadır.

• Black Cohosh: özellikle kuzey amerikada yetişmektedir. Black cohosh toprakta bir çiçek gibi yetişen bir bitkidir. Bu bitkinin köklerinden elde edilmektedir. Actaea racemosa veya Cimicifuga racemosa diye 2 ismi ile bilinmektedir. Türkiyede aktarlarda ‘’karayılan otu’’ olarak satılmaktadır. Östrojen reseptörlerine bağlanarak östrojenik etki gösterirken vücutta fazla östrojen varlığı durumunda ise bu östrojenin zararlı etkilerini azaltmaktadır. Ayrıca yine isoflavon etkisi ile kemik ve kalp üzerine olumlu etkileri bulunmaktadır. Ayrıca adet sancılarını hafiflettiği saptanmış ve adet öncesi ve adte dönemi gerginlik sendromundada kullanılmaktadır.

• Dong Quai : ismindende anlaşılacağı gibi özellikle uzakdoğuda yetişmekte ve tüketilmektedir. İçerdiği isoflavonlar ile yine östrojenik etki gösterirler ve menopoz şikayetlerinde hafiflemelere yol açarlar. Aktarlarda melek otu olarak bilinmektedir. Fazla kullanımı konusunda yeteli çalışma yoktur.

• Evening primrose oil: isoflovanlar kadar etkili olmasa bile içerdiği değerli yağ ekstresi sayesinde (omega 6)menopoz sıkıntılarını hafifletmektedir. Adet ağrılarında ve premenstürel sendromda daha etkilidir. Çuha çiçeği yağı olarakda bilinir.

• Chaste tree berry (chasteberry) : menopoz sıkıntılarını belirgin olarak azaltmaktadır. Afrika kökenli bir bitki olan agnus castus bitkisinden elde edilmektedir. Ayrıca süt bezi hormonunuda regüle ederek meme ağrısı ve yumurtlama üzerine etkinliği bulunmaktadır.

Esas kullanım alanı bu sebeple meme ağrıları ve kısırlıkdır. Bunun yanında kramplar, başağrısı, depresyon, su retansiyonu, kabızlık, sivilce tedavisindede etkinliği bulunmaktadır. Bu bitkisel östrojenlerin kullanımı yine biz hekimleriniz tarafımızdan önerilen dozlarda ve sürelerde kullanılmalıdır. Unutulmamalıdırki ömür boyu veya yüksek dozlarda her ilacın veya bitkinin kullanımı zararlı olabilmektedir. Bu nedenle doktorunuza danışarak doğal ürünleri rahatlıkla kullanabilirsiniz. Kullanım süreleri genel olarak 6 aylık süreler ile aralar verilerek kullanılmalıdır. Özet olarak doğal bitkiler ile menopoz sıkıntılarınızı azaltabilirsiniz. Üstelik bunu sağlarken östrojenin zararlı etkilerinden en az düzeyde etkilenmiş olacaksınız.